Toverwoorden

26 september 2024

Met woorden kun je veel. Als ik iets wil beschrijven, rust ik niet tot ik het juiste woord heb gevonden. Als ik een groene broek koop, wil ik hem benoemen met het woord dat de tint uiterst precies weergeeft. Is het mosgroen of legergroen, muntgroen, blauwgroen, grijsgroen, olijfgroen of limoengroen? Dat zijn namelijk heel verschillende tinten.

In mijn omgeving lachen ze me uit als ik zo bezig ben. Maar ik ben pas gelukkig als ik weet dat mijn broek flesgroen is.

Ik leerde de liefde voor het juiste woord in de tijd dat ik met mijn vader een herbarium aanlegde. We verdiepten ons bij elk plantje in de stand en de vorm van de bladeren. Staan de blaadjes verspreid, in twee rijen, kruisgewijs, in een krans of in rozet aan de steel? Zijn de bladeren ovaal of hartvormig, handvormig, niervormig, eirond of ruitvormig? Zijn de bladranden gaaf, getand, gezaagd, gegolfd, gewimperd of gekroesd? En dan hebben we het nog niet over de bloemen en de vruchtjes gehad.

De juiste term vinden voor de precieze vorm van deze plant voelde altijd als een kleine overwinning. En de naam van het plantje kregen we er dan telkens bij als een extra cadeautje. Veel kruiden en planten hebben namen als kleine gedichtjes: guichelheil, nachtschade, koekoeksbloem, vingerhoedskruid, balsemien, bereklauw, pijpenstrootje, engelwortel, ereprijs, ganzenvoet of hondsdraf. Voor mij waren het toverwoorden, waarmee de wereld openging. Als elk klein kruidje zo’n prachtige naam had, dan was dat natuurlijk ook zo voor kevertjes en mieren, voor wolken en sterren, voor alles wat zichtbaar en onzichtbaar was.

Misschien schrijf ik nog steeds om alle namen te leren en alles zijn naam te geven.

(Photo by Annie Spratt on Unsplash)